Διαταραχή Γενικευμένου Άγχους (ΓΑΔ): όσα πρέπει να γνωρίζουμε

Καθώς διανύουμε μια δύσκολη και απαιτητική περίοδο, το άγχος και η ανησυχία συχνά κατακλύζουν την καθημερινότητά μας. Τι συμβαίνει όμως όταν το άγχος ,ένα κινητοποιητικό συναίσθημα κατά τ’ άλλα, συνιστά την κυρίαρχη προσέγγιση στη ζωή μας;

Οι πάσχοντες από Διαταραχή Γενικευμένου Άγχους βιώνουν υψηλά επίπεδα άγχους και ανησυχίας το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα για τουλάχιστον 6 μήνες, ενώ ταυτόχρονα δυσκολεύονται να τα ελέγξουν. Το υπερβολικό άγχος που αισθάνονται τους προκαλεί σημαντικού βαθμού δυσφορία ενώ ταυτόχρονα επηρεάζει αρνητικά διάφορους σημαντικούς τομείς της ζωής τους (εργασία, οικογένεια, σχέσεις) οδηγώντας σε δυσλειτουργικές συμπεριφορές.

Πότε το άγχος γίνεται πρόβλημα;

Το σημείο κατά το οποίο η ανησυχία και το άγχος μετατρέπονται σε πρόβλημα είναι σε μεγάλο βαθμό υποκειμενικό, ωστόσο υπάρχουν κάποια σημεία-κλειδιά που μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει ώστε να εκτιμήσει πόσο λογικά ή παράλογα είναι τα επίπεδα του άγχους του. Για αρχή μπορεί κάποιος ν’ αναρωτηθεί τα παρακάτω:

• Βλάπτει το άγχος μου τις σχέσεις μου με τους άλλους; Ή επηρεάζει την απόδοσή μου στην εργασία μου ή στο σχολείο;
• Σκέφτομαι συχνά τι θα πάει στραβά σε διάφορες περιστάσεις?
• Αποφεύγω συχνά να κάνω πράγματα που με ευχαριστούν από φόβο απειλής ότι κάτι θα πάει στραβά;
• Nιώθω συχνά ότι βρίσκομαι στην “άκρη του γκρεμού’’ ακόμη κι επί απουσίας μια ξεκάθαρης πηγής ανησυχίας?
• Mεγαλοποιώ συχνά τα πράγματα, ενώ στη συγκεκριμένη περίσταση δε θα έπρεπε;

Παρά τη σοβαρή της επίδραση στη ζωή των ανθρώπων που υποφέρουν από αυτή, η ΓΑΔ μπορεί να μην αναγνωριστεί για πολλά χρόνια. Πολλοί άνθρωποι που πάσχουν από Διαταραχή Γενικευμένου Άγχους ασχολούνται με τα σωματικά συμπτώματα που σχετίζονται με το άγχος όπως ενοχλήσεις από το γαστρεντερικό σύστημα και κόπωση, ενώ οδηγούνται συχνά στην αναζήτηση ιατρικών εκτιμήσεων και διαβεβαιώσεων.

Πρόκειται για μια χρόνια κατάσταση που μπορεί να εμφανίζει επεισόδια έξαρσης καθόλη τη διάρκειά της. Συχνά εμφανίζεται στην παιδική ηλικία και διαδράμει χρονίως. Μεγαλύτερη συχνότητα συναντάται στις γυναίκες. Σε κάποιους ενδέχεται ν’ αποτελείται από χρόνια, αλλά ήπια συμπτώματα, σε άλλους μπορεί να προκαλεί σημαντικές δυσκολίες σε όλους τους τομείς. Συχνότατα η Διαταραχή Γενικευμένου Άγχους απαντάται και αντιμετωπίζεται σ’ επίπεδο πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και σπανιότερα σε ψυχιατρικές δομές και αυτό σχετίζεται με τα πολλά και ποικίλα σωματικά συμπτώματα για τα οποία παραπονιούνται οι πάσχοντες.

Σωματικά – Νοητικά συμπτώματα στη ΓΑΔ

Σωματική ανησυχία ‘’το άτομο νιώθει ότι κάθεται σε αναμμένα κάρβουνα’’/ Κόπωση/ Ευερεθιστότητα/ Μυϊκή τάση/ Διαταραχές ύπνου/ Δυσκολία στη συγκέντρωσή ή το αίσθημα ότι το μυαλό αδειάζει.

Ψυχιατρικές καταστάσεις που συχνά συγχέονται με τη ΓΑΔ.

Η διαφορική διάγνωση της Διαταραχής Γενικευμένου Άγχους είναι δύσκολη κι εκτεταμένη. Διαφορική διάγνωση θα πρέπει να γίνει από την Κατάθλιψη όταν συνυπάρχουν αγχώδεις εκδηλώσεις, από άλλες αγχώδεις διαταραχές (ειδικές φοβίες, διαταραχή κοινωνικού άγχους, διαταραχή μετατραυματικού στρες),από τη Διαταραχή Πανικού, από την υπερβολική ανησυχία που σχετίζεται με την εικόνα σώματος στη Νευρογενή Ανορεξία, αλλά και στη Βουλιμία. Επίσης από τη Σωματοποιητική Διαταραχή (στην οποία υπάρχει μεγάλη ενασχόληση με σωματικά συμπτώματα) καθώς και από Διαταραχές Προσωπικότητας (Αποφευκτική Διαταραχή). Τέλος, οι διαταραχές χρήσης ουσιών (σε αυτές να συμπεριλάβουμε και την νικοτίνη και την καφεΐνη) και η απόσυρση από αυτές μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένα επίπεδα άγχους.

Ιατρικές καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν άγχος

Υπερθυρεοειδισμός/υποθυρεοειδισμός, υπογλυκαιμία, σακχαρώδης διαβήτης, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, άσθμα, πνευμονική εμβολή, φαιοχρωμοκύττωμα, επιληπτικές κρίσεις, όγκοι του κεντρικού νευρικού συστήματος, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, τραύματα του εγκεφάλου, καρδιακές αρρυθμίες, τοξίκωση /ή και απόσυρση από ουσίες.

Φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν άγχος

Μεγάλος αριθμός φαρμάκων τόσο ψυχιατρικών όσο και φαρμάκων που χορηγούνται για την αντιμετώπιση ποικίλων σωματικών προβλημάτων μπορεί να επιδεινώσουν το άγχος και την ανησυχία. Σε κάθε περίπτωση είναι χρήσιμο και αναγκαίο οι ασθενείς να ενημερώνονται από τον θεράποντα ιατρός τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η χρήση των SSRIs αντικαταθλιπτικών τα οποία κατά την έναρξη της αγωγής μπορεί να προκαλέσουν επιδείνωση των συμπτωμάτων άγχους ή επί χορήγησης κορτικοστεροειδών να παρατηρείται έκλυση άγχους και ανησυχίας.

Θεραπείες στη ΓΑΔ

Συνίστανται σε φαρμακευτικού τύπου παρεμβάσεις και σε ψυχοθεραπευτικού τύπου. Στην πρώτη περίπτωση χρησιμοποιούνται κυρίως βενζοδιαζεπίνες, η βουσπιρόνη και αντικαταθλιπτικά. Στη δεύτερη περίπτωση έχει αποδειχτεί ότι η Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία είναι αποτελεσματική στην αντιμετώπιση και διαχείριση των συμπτωμάτων της ΓΑΔ. Ποικίλες όμως ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις έχουν τη θέση τους και σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως η καλύτερη θεραπεία είναι εκείνη που ταιριάζει στον εκάστοτε ασθενή σε συνεργασία πάντοτε μ’ έναν ειδικό ψυχικής υγείας.